Ewolucja
Wśród wymarłych gatunków
są: Acinonyx pardinensis (z pliocenu), znacznie większy niż współczesne
gepardy, odkryty w Europie, Indiach i Chinach; Acinonyx intermedius (z
okresu środkowego plejstocenu), znaleziony na tym samym obszarze; oraz
Miracinonyx inexpectatus, Miracinonyx studeri i Miracinonyx trumani
(plejstocen), znalezione w Ameryce Północnej.
Zasięg
występowania i siedlisko
Gepardy zamieszkują Afrykę ale w przeszłości zamieszkiwały Indie i płaskowyż irański. Obecnie prócz południowej Afryki, parków
narodowych i rezerwatów, można je spotkać w niewielkich populacjach na
południowych obrzeżach Sahary, a także w izolowanej lokalizacji w
Iranie. Mały stopień populacji stwarza poważne ryzyko dla szans jej przetrwania. Główne
ryzyko stanowią choroby genetyczne i zmiany środowiska, a także
zagrożenie ze strony innych drapieżników. Obecnie 95%
gepardów ginie nie osiągnąwszy samodzielności.
Charakterystyka
Ciało geparda jest
smukłe i muskularne z długimi nogami. Klatka piersiowa jest obszerna, a talia wąska. Ma małą
głowę i krótki pysk, wysoko umieszczone oczy, duże nozdrza i małe
okrągłe uszy. Jako jedyny z kotowatych nie potrafi chować pazurów. Futro
geparda jest w krążki z czarnymi plamkami i czarnymi liniami po
bokach pyska. Dorosłe samce ważą przeciętnie 42-65 kg z kolei samice
30-45 kg. Długość ciała wynosi od 112 do 150 cm. Samce są przeważnie większe
niż samice. Gepard poluje polegając na swoim wzroku i szybkości, niż z
ukrycia. Jest najszybszym zwierzęciem lądowym i na krótkich dystansach
może osiągnąć prędkość do 120 km/h.
Gepardy są jedynymi wielkimi kotami, które nie ryczą a wydają inne ciekawsze dźwięki. Potrafią ćwierkać, szczekać, syczeć, mruczeć, miauczeć i rechotać.
Rozmnażanie
i życie społeczne
Samice rodzą od 3
do 5 młodych po ciąży trwającej od 90 do 95 dni. Młode ważą po urodzeniu
od 150 do 300 g. Od matki odłączają się między 13 a 20 miesiącem
życia. Gepard może żyć ponad 20 lat. Dorosłe samice nie mają swoich terytoriów i unikają się
wzajemnie. Samce czasami tworzą małe grupy, zwłaszcza jeśli pochodzą z
tego samego miotu.
Polowanie
i pokarm
Gepardy są
drapieżnikami, jedzą głównie małe ssaki, takie jak gazele, młode gnu i zające. Po podejściu do ofiary na dystans około 10 m
rozpoczyna się pościg. Polowanie zazwyczaj kończy się w ciągu niecałej minuty.
Jeśli gepardowi nie uda się szybko złapać zdobyczy, woli poczekać na
inną okazję niż marnować energię. Gepard jest drapieżnikiem prowadzącym
dzienny tryb życia. Poluje zazwyczaj z samego rana albo późnym wieczorem.
Znaczenie
dla człowieka
Futro geparda
dawniej uznawane było za symbol wysokiego statusu społecznego. Obecnie
ekonomiczne znaczenie geparda wynika z turystyki; koty te można także
znaleźć w ogrodach zoologicznych. Ponieważ gepardy są dużo mniej
agresywne niż inne wielkie koty, młode są czasami sprzedawane jako zwierzęta domowe. Jest to
nielegalne, ponieważ międzynarodowe konwencje zabraniają hodowli dzikich
zwierząt lub gatunków zagrożonych wyginięciem.
Na gepardy w
przeszłości polowano, ponieważ wielu rolników uważało, że stanowią
zagrożenie dla zwierząt hodowlanych. Gdy zagrożenie gatunku osiągnęło
szczyt, rozpoczęto różne kampanie edukacyjne dla farmerów, mające na
celu zachęcenie ich do większej tolerancji dla tych zwierząt.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz